Dojrza?o?? szkolna

 Dojrza?o?? szkolna wed?ug S. Szumana to osi?gni?cie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, spo?ecznego i psychicznego, które czyni je wra?liwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szko?y podstawowej. Jest to jakby moment równowagi mi?dzy wymaganiami szko?y a mo?liwo?ciami rozwojowymi dziecka.

Dojrza?o?? szkolna nie jest uwarunkowanym biologicznie etapem samorzutnego rozwoju, lecz sk?adaj? si? na ni? ró?norodne do?wiadczenia dziecka w sferze motorycznej, umys?owej, emocjonalnej i spo?ecznej. Ocena stopnia dojrza?o?ci szkolnej dziecka jest ocen? poziomu jego rozwoju w danym momencie. Uzale?niona jest m.in. od dotychczasowego biegu ?ycia dziecka, od tego czy ucz?szcza?o do przedszkola, czy mia?o okazj? wspó?dzia?a?  z rodze?stwem lub innymi dzie?mi w najbli?szym otoczeniu, czy doro?li zaspakajali jego potrzeby poznawcze i uczuciowe, czy stawiano mu wymagania stosowne do jego mo?liwo?ci, a jednocze?nie rozwijaj?ce po??dane spo?ecznie formy zachowania. Dojrza?o?? szkolna pozostaje w ró?norakich zwi?zkach z procesami rozwoju i procesami uczenia si?. Wi?kszo?? dzieci rozwija si? w ten sposób, ?e okre?lonemu ich wiekowi odpowiada okre?lony stan rozwoju fizycznego oraz psychoruchowego.

Istniej? dzieci, których ogólny rozwój fizyczny i psychiczny wykazuje przyspieszenie lub opó?nienie w stosunku do wieku ?ycia. Zaburzenia w rozwoju utrudniaj? uczniom nabycie umiej?tno?ci czytania i pisania w przewidzianym przez program czasie. Zmiany w zakresach rozwoju fizycznego, emocjonalnego i umys?owego nie post?puj? równomiernie. Jedne wyprzedzaj? drugie. Czasem umiej?tno?? post?powania w sytuacjach spo?ecznych przerasta rozwój umys?owy i odwrotnie. Dopiero wzajemna zgodno?? poziomów rozwoju daje mo?liwo?? sprostania ró?nym wymaganiom szko?y i dopiero wówczas mo?emy mówi?  o dojrza?o?ci szkolnej dziecka. Z dojrza?o?ci? szkoln? wi??e si? te? dojrza?o?? do nauki matematyki. Zwi?zana jest ona z rozumieniem i umiej?tno?ci? okre?lania stosunków przestrzennych, czasowych i ilo?ciowych w praktycznym dzia?aniu oraz klasyfikowania przedmiotów wed?ug przeznaczenia, koloru, kszta?tu czy wielko?ci. Program uwzgl?dnia wprowadzenie poj?cia liczby elementów zbioru oraz doskonalenie na konkretach operacji dodawania i odejmowania w zakresie liczb naturalnych od 0 do 10 z pos?ugiwaniem si? cyframi i wybranymi znakami matematycznymi (wi?kszo?ci i mniejszo?ci, równo?ci, dodawaniai odejmowania).

Proces przygotowania dzieci do szkolnej nauki czytania i pisania oraz do matematyki dokonuje si? poprzez konkretne dzia?ania dzieci i wynikaj?ce w ich trakcie operacje umys?owe. W ten sposób dzieci ucz? si? uzasadniania, wnioskowania, wi?zania przyczyn ze skutkami, porz?dkowania wiadomo?ci a tak?e ucz? si? operowa? nimi samodzielnie. Stanowi to podstaw? do przysz?ego my?lenia abstrakcyjnego, niezb?dnego w nauce szkolnej.

 Charakterystyka dziecka dojrza?ego do szko?y

 Dojrza?o?? fizyczna

 Jest ogólnie sprawne ruchowo. Posiada sprawno?? manualn? i nie zaburzon? koordynacj? wzrokowo-ruchow?. Charakteryzuje si? poprawnym funkcjonowaniem organów zmys?owych. Jest odporne na choroby i zm?czenie.

 Dojrza?o?? emocjonalno-spo?eczna

Jest w znacznym stopniu samodzielne. Ch?tnie i ?atwo nawi?zuje kontakty z nauczycielem     i kolegami. Posiada umiej?tno?? podporz?dkowania si? niezb?dnym wymaganiom dyscypliny. Jest obowi?zkowe, wytrwa?e i wra?liwe na opinie nauczyciela. Cechuje je taki stan równowagi nerwowej, która umo?liwia opanowanie reakcji emocjonalnych.

 Dojrza?o?? umys?owa

 Jest aktywne poznawczo, chce si? uczy?. Interesuje si? czytaniem i pisaniem. Dobrze orientuje si? w najbli?szym otoczeniu i ?rodowisku, w którym ?yje. Rozporz?dza zasobem do?wiadcze? i wyobra?e? b?d?cych podstaw? do rozwoju poj??. Potrafi uwa?nie i ze zrozumieniem s?ucha? tego, co mówi nauczyciel. Rozumie i spe?nia polecenia nauczyciela. Posiada umiej?tno?? swobodnego i zrozumia?ego dla otoczenia wypowiadania si?, opowiadania, wyra?ania ?ycze?, pyta?, w?asnych s?dów, wniosków i ocen.

 Dojrza?o?? do czytania i pisania

 Umie dokonywa? analizy oraz syntezy wzrokowej i s?uchowej niezb?dnej w procesie zró?nicowania kszta?tów, d?wi?ków, ich od poznawania, porównywania i odtwarzania. Rozumie znaczenie wyrazów jako graficznych odpowiedników s?ów. Posiada orientacj? przestrzenn?, która umo?liwia mu rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków (od lewej strony kartki do prawej), po?o?enia i proporcji wymiarów odwzorowanych form graficznych (mie?ci si? w liniaturze). Ma pami?? ruchow?, czyli umiej?tno?? przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruchu. Umiej?tno?? kontrolowania wzrokiem w?asnych ruchów pozwala mu ?wiadomie nimi kierowa?.

 Dojrza?o?? do matematyki

 Rozumie i umie okre?li? stosunki przestrzenne, czasowe i ilo?ciowe w praktycznym dzia?aniu. Potrafi sklasyfikowa? przedmioty wed?ug przeznaczenia, wielko?ci, kszta?tu i koloru. Umie na konkretach dodawa? i odejmowa? w zakresie 10.

                                                                                                       

                                                                                                      Opracowa?a: Barbara Kurek

 

na podstawie:

E. Waszkiewicz   Pracuj? z sze?ciolatkiem

B.Wilgocka-Oko? Gotowo?? szkolna dzieci 6-letnich