Wprowadzanie norm i zasad w rodzinie

DLACZEGO WARTO I JAK WPROWADZI? NORMY I ZASADY W RODZINIE

Wszyscy znamy stwierdzenie, ?e cz?owiek jest istot? spo?eczn?. Ju? Artystoteles, zauwa?y?, ?e „cz?owiek jest istot? spo?eczn?. Ten za? kto nie ?yje w spo?ecze?stwie jest albo besti? albo Bogiem”. W tym wpisie zastanowimy si? dlaczego wprowadzanie norm i zasad w rodzinie jest wa?ne i jak to zrobi?, ?eby bezpiecznie doprowadzi? dziecko do celu.

Rozwój cz?owieka jest nierozerwalnie zwi?zany ze spo?ecze?stwem (rodzina, klasa szkolna, grupa rówie?nicza, grupy nieformalne, wspólnota narodu itp.). Arystoteles stwierdza, ?e cz?owiek jest istot? spo?eczn? i potrzebuje do ?ycia innych ludzi. Jego (cz?owieka) naturalne wyposa?enie wskazuje zarazem na zdolno?? do ?ycia we wspólnocie (zob: Andrzejuk Izabella za: Artystoteles Dzie?a wszystkie t. 5). Swoje potrzeby realizujemy ?yj?c w spo?ecze?stwie (np. potrzeba przynale?no?ci, samorealizacji, bezpiecze?stwa, uznania – wg Maslowa), swoj? wiedz? o ?wiecie kszta?tujemy dzi?ki innym ludziom (rodzice, nauczyciele, przedstawiciele innych kultur, grup spo?ecznych), a poprzez swoj? dzia?alno?? oddzia?ujemy na otaczaj?c? nas rzeczywisto?? (np. wytwory kultury i sztuki).

Ka?dy z nas nale?y do wi?cej ni? jednej spo?eczno?ci.

Zastanówmy si?, w jakich spo?eczno?ciach funkcjonujemy na co dzie? i co sprawia, ?e one sprawnie dzia?aj?? Zacznijmy od wspólnoty, w której funkcjonujemy wszyscy. Jest to wspólnota narodu, czyli pa?stwo. Nie b?dziemy tu omawia? funkcji i atrybutów pa?stwa. Tym, co sprawia, ?e pa?stwo dzia?a sprawnie jest konstytucja, czyli spis norm i zasad post?powania obywatela wobec pa?stwa i pa?stwa wobec obywatela. Jako m?ody cz?owiek ka?dy z nas jest cz?onkiem spo?eczno?ci szkolnej, a w w??szym uj?ciu, zespo?u klasowego. I tutaj te? mamy dokument okre?laj?cy prawa i obowi?zki ucznia, a w klasach szkolnych wychowawca spisuje z uczniami kontrakt klasowy (jak zrobi? to efektywnie mo?ecie przeczyta? w tym wpisie: Jak spisa? anga?uj?cy kontrakt grupowy). Doros?o?? wi??e si? z wej?ciem do kolejnej spo?eczno?ci, tj. zespo?u pracowniczego. Tu równie? znajdziemy okre?lone normy i zasady post?powania dla pracowników i zarz?dzaj?cych. Jest to regulamin organizacyjny i kodeks etyczny danej firmy.

 Rodzina te? ma swój cel – okre?lcie go wspólnie

Wszystkie przytoczone zbiory norm i zasad ??czy jedno. Wszystkie powsta?y w jakim? celu. Konstytucja, prawa i obowi?zki ucznia, kontrakt klasowy maj? s?u?y? sprawnemu funkcjonowaniu ludzi w spo?eczno?ciach, celem Dekalogu jest doprowadzenie ludzi do Boga i szcz??liwe ?ycie wieczne u jego boku.

Aby okre?li? cele dla waszej rodziny najpierw zastanówcie si? co chcecie osi?gn??, czyli co jest „misj?” waszej rodziny. B?dzie to strategia, w której zawarte s? Wasze za?o?enia, przekonania, warto?ci. Na tym etapie najwa?niejsze jest to, aby wszyscy cz?onkowie waszej rodziny uczestniczyli w tworzeniu misji, tak, by nikt nie czu? si? wykluczony. Mo?ecie okre?li? cele d?ugofalowe, np. „Cz?onkowie naszej rodziny si? kochaj?, s? dla siebie wparciem w trudnych chwilach”, ale te? krótko terminowe. Powinny by? realistyczne, pozytywne i mierzalne, pocz?wszy od bardzo przyziemnych, np. deser w ka?dy wtorek. Cele mog? dotyczy? zmian i zachowa?, które chcieliby?cie wypracowa?, np. nasza rodzina chce sp?dza? wi?cej czasu razem aby zrealizowa? ten cel zaplanujecie np. udzia? w aktywno?ciach dla rodzin w ka?d? sobot?. Celem dla was, jako rodziców mo?e by? te? wychowanie zaradnych dzieci. Tak spisan? misj?, cele krótko i d?ugoterminowe umie?cie w widocznym miejscu w waszym domu, np. na drzwiach lodówki. Pami?tajcie, by ka?dy z was podpisa? si? pod trym wa?nym dokumentem waszej rodziny.

Dlaczego normy i zasady s? wa?ne?

1. Pomagaj? dzieciom odkrywa? ?wiat – dzieci bez przerwy zbieraj? informacje o otaczaj?cym je ?wiecie i zasadach jego funkcjonowania. Na zachowanie dzieci wi?kszy wp?yw ma to, czego do?wiadczaj? i widz? ni? to, co im si? mówi. 

2. Okre?laj? formy oczekiwanych zachowa? – dzieci potrzebuj? jasnych oznacze?, kierunków, informacji o tym co jest dobre, a co nie. Kiedy normy i zasady (oraz granice) s? jasno okre?lone i niezmienne, dzieciom ?atwiej jest pozna? ?cie?k? i ni? pod??a?. Je?li normy, zasady i granice s? niejasne lub cz?sto zmieniane bez racjonalnej przyczyny, dzieci nie wiedz? jak si? zachowa?, zbaczaj? z wcze?niejszego kierunku i zdarzaj? si? zachowania niepo??dane.

3. Okre?laj? zwi?zki z lud?mi – dzieci cz?sto testuj? swoj? „moc” w codziennych kontaktach z doros?ymi, szczególnie z rodzicami, sprawdzaj?c co im wolno, co ujdzie na sucho, na co mog? sobie pozwoli?, tzn. robi? na co maj? ochot?, odzywaj? si? jak chc? i sprawdzaj? efekty takiego post?powania. Poprzez testowanie ró?nych zachowa? w codziennych kontaktach z doros?ymi odkrywaj? swoj? si?? i kontrol? nad sytuacj?.

4. Wspomagaj? wzrost, uwidaczniaj? rozwój dziecka – zaproponowane normy, zasady i granice mog? pokaza? rodzicom,  z czym dzieci jeszcze sobie nie radz?, a w jakim obszarze rozwojowym s? ju? dojrza?e do zmian zasad, takich jak np. pó?niejsze chodzenie spa? poprzedzone kilkudniowym okresem próbnym, który poka?e, czy dziecko jest na to gotowe.

5. Daj? poczucie bezpiecze?stwa – normy i zasady s? narz?dziem dla rodziców, które pozwala rodzicom prowadzi? dziecko we w?a?ciwym kierunku. Dziecko oczekuje, ?e rodzice b?d? je chroni?. Jednak chc?c spe?nia? wszystkie oczekiwania i zachcianki dziecka, ulegaj?c mu, gdy marudzi, p?acze itp., rodzice mog? wytworzy? w dziecku poczucie, ?e jest wszechmocne i panuje nad sytuacj? w domu. Jednak nie czuje si? wtedy bezpieczne. Dzieci oczekuj? od rodziców podpowiedzi, jak si? zachowywa? w codziennych sytuacjach, jak radzi? sobie z problemami. Rodzic, który wytycza granice dziecku zawiera w sobie bardzo silny przekaz: „Jestem twoim rodzicem/opiekunem. Jestem silny i odpowiedzialny. Mo?esz liczy? na to, ?e poprowadz? ci? we w?a?ciwym kierunku”.

Norma a zasada. Czy jest jaka? ró?nica?

Wiesz ju? jak? rol? pe?ni? normy i zasady w ?yciu dziecka, co zapewniaj? w rozwoju dziecka. Ale czy potrafi?by? odpowiedzie? swojemu dziecku na pytanie: Tato, ale co to s? te normy i zasady? Gdyby? mia? problem z udzieleniem dziecku odpowiedzi przeczytaj informacje poni?ej (b?dzie Ci to te? potrzebne do wykonania jednego z zada?, jakie przygotowali?my dla Ciebie i Twojego dziecka), a wszystko b?dzie jasne.

Otó?, mówi?c najkrócej zasada to ogólna wytyczna jak w?a?ciwie post?powa?, która wynika z prawa naturalnego i z która nie podlega dyskusji (np. nale?y okazywa? szacunek osobom starszym, nie nale?y reagowa? agresj?), a my je jedynie spisujemy. Natomiast norma to prawo stanowione, a wi?c podlega ustaleniu i pomaga regulowa? wspólne ?ycie, np. odk?adamy zabawki na miejsce.

Przyk?ady zasad:

– dbamy o porz?dek

– jeste?my pomocni

– okazujemy sobie wzajemny szacunek

Przyk?ady norm:

– naczynia po jedzeniu wk?adamy do zmywarki

– zabawki odk?adamy na w?a?ciwe miejsce

– najpierw odrabiamy lekcje, a potem ogl?damy telewizj? (nie d?u?ej ni? 2 godz. dziennie)

Zach?cam Was do opracowania kodeksu norm i zasad dla Waszej rodziny. Poni?ej znajdziecie do pobrania porady, jak wykona? to zadanie.

Opracowa?a Maria Jolanta Bizub na podstawie wpisu Joanny Misiarz   

 

Porady, jak opracowa? kodeks norm i zasad dla Waszej rodziny